SÖZ GÜMÜŞSE…
İslam
alimleri, Kuran’da ismi geçen Lokman’ın peygamber değil fakat hikmet sahibi,
yani nazari ilimleri elde ettikten sonra, kazandığı ruhi olgunlukla, söz ve
davranışlarında isabet eden bir zat olduğu kanaatindedirler.
Bir gün
Davut Peygamber Lokman’dan bir koyun kesip, en iyi yerinden iki parça et
getirmesini istemiş. Lokman da ona kestiği hayvanın dili ve yüreğini getirmiş.
Birkaç gün sonra Davut (A.S) bu defa hayvanın en kötü yerinden iki parça et
getirmesini istemiş. O yine dilini ve yüreğini getirmiş. Hazreti Davut’un bu
olayın sebebini sorması üzerine, Lokman
şöyle diyor. “Bu ikisi iyi olursa, bunlardan daha iyisi yoktur, Kötü olursa da bunlardan
daha kötüsü yoktur.” Evet dil ve kalp, insanın bütün vücudunun, benliğinin iyi
veya kötü olmasına sebeptir.
Ne yazık ki
dili ağzına sığmayan bir toplum olduk. Hukuktan, adaletten anlasın, anlamasın
herkes, her konuda durmadan konuşuyor, adamda para var ya… Oysa zenginlik insana
alım gücü verir, konuşma hakkı değil.
Sonra, sözün namludan çıkan kurşun gibi olduğunu
hiç unutmamak lazım. Söz bir kere ağızdan çıktı mı, artık onu durduramazsın;
gider hedefini bulur ve yapacağını da yapar. Onun için “Ağızdan çıkana kadar
söz senin esirindir, çıktıktan sonra artık sen onun esiri olursun,” denmiştir.
Yerli,
yersiz çok konuşulduğunda bazen söylemek istemediğinizi de söylersiniz,yani
kastınızın dışında kelimeler de dökülür ağzınızdan. Aslında maksadınız o
değildir, ama bir kere söylemiş bulunursunuz. İşte böylesi ifadelere “maksadı
aşan söz” denir. Ben bu durumu “Işık saçan Nal Olsam” adlı şiir kitabımda,
“Benim arzım “O”nadır, beklentim yoktur sizden.
Sığınırım Rabbime, maksadı aşan sözden.”
diye ifade ederek, böylesi sözlerin doğuracağı sonuçlardan
Allah'a sığındığımı belirtmiştim.
Siyasetçilerden sıkça duyarız,
“Efendim ben öyle söylemek istemedim, yanlış anlaşıldı, işte şunları şunları
demek istemiştim v.s” özrü kabahatinden büyük. Kendisi diline sahip olamıyor,
siz yanlış anladınız diyerek, karşısındaki koskoca bir toplumu anlayışsızlıkla suçluyor. Onun için
Ebu Bekir (r.a)
“Susulacak yerde konuşmak aptallık,
Konuşulacak yerde susmak, korkaklıktır,”
diyerek konuşmanın ve susmanın yer ve zamanını ne güzel
belirtmiştir.
Şu bir gerçektir ki, yerli yersiz
ve çok konuşan insan ciddiyetini ve heybetini kaybeder. Durum böyle olduğu için
atalarımız “Söz gümüşse, sükut altındır” vecizeleri ile, hiçbir dönemde ve zamanda,
öneminden, doğruluğundan en ufak bir şey kaybetmeyecek hayat kuralını hemen
ortaya koymuşlardır.
Konuşmanın
içerisi dolu olmalı ve daima bir gerçeği
ifade etmelidir, yoksa dinleyene bir şey vermeyen konuşmalar, malayani (boş
söz)- gevezelik olur.
Bir de
mikrofon hastalığı vardır, ya da hastaları. Adam mikrofonu kapmaya görsün,
artık onu bıraktırmanın imkanı yoktur, konuşmayı uzatır da uzatır,
halbuki görevi bir programı veya oturumu idare etmektir,
yani konuşmak değil, konuşturmak. Bu mikrofon tutkusuna son yıllarda camilerde
de rastlanır oldu. Yarım saf cemaatin olduğu küçücük bir camide bile bazen,
mikrofonsuz görev yapılmadığına şahit olabiliyoruz.
Bir büyük
zat “Kişinin sözü amelinden çok olursa, aklı noksandır” diyor.
Ayrıca söylenen
söz de doğru ve hak olmalıdır. Merhum Mehmet Akif:
“Budur
cihanda benim en beğendiğim meslek,
Sözüm odun
gibi olsun, hakikat olsun tek. ”Diyor.
Üç şey
kalbi öldürür denmiştir: “Çok konuşmak, çok uyumak, çok yemek.”
Hülasa: “Ya doğru söylemek, ya da sus”mak lazım. Çünkü dünya
fani, ömür kısa. hani
“Dün geçti, yarın var mı?
Gençliğine güvenme, ölen hep ihtiyarlar mı?” Diyen ne güzel
söylemiş. Bu dünyada ağa olsan, paşa olsan, bey olsan, hayatın şaşaa içerisinde
geçse, bir gün onun da sonu gelecektir.
“Nice han, nice sultan tahtı bırakıp geçti.
Şu dünya penceredir, her gelen baktı geçti.” Diyor şair.
En iyisi şu
fani ve kısacık ömrümüzde dilimize sahip olup, kimseyi kırmamaya dikkat etmeli,
her sabah evden çıkarken “Haksızlık etmekten ve haksızlığa uğramaktan,
Bilgisizce bir söz söylemek ve bilgisizce bir sözle karşılaşmaktan sana
sığınırım” diye dua ederek çıkmalıyız.
Tekrar buluşmak umudu ile, sözünüz tatlı, hayatınız mutlu olsun.
